Impactassessment wijziging arbeidsvoorwaarden luchtverkeersleiders Nederland

In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft SEOR onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van een wijziging in de arbeidsvoorwaarden van luchtverkeersleiders. Signalen over bestaande en te verwachten capaciteitsproblemen, in combinatie met de sterk in beweging zijnde luchtvaartsector en voornemens rond het versoberen van de beloning op basis van de Wet Normering Topinkomens en voorstellen voor het versoberen van pensioenvoorwaarden vormden belangrijke achtergronden voor dit onderzoek. Directe aanleiding tot dit onderzoek was de motie van Tweede Kamerlid Graus, waarin om een onafhankelijk onderzoek is gevraagd vanwege de hiervoor genoemde zorgen over de capaciteit en kwaliteit van de luchtverkeersleiding in Nederland.

In het onderzoek zijn de gevolgen in kaart gebracht op basis van een combinatie van:

1. Een analyse van de historische ontwikkeling in de capaciteit aan luchtverkeersleiders in Nederland en in het bijzonder in vergelijkbare omstandigheden;
2. De opzet van scenario's voor toekomstige ontwikkeling in de capaciteit bij voortzettting van bestaande trends en bestaand beleid, rekening houdend met feitelijk vertrek in verband met pensionering, als basisvariant en met varianten voor wat betreft de effecten van veranderingen in de (internationale) context;
3. Een analyse van de mogelijkheden om via verbetering van het rendement van de opleiding tot luchtverkeersleiders en/of verhoging van de bezettingsgraad de capaciteit te vergroten;
4. De mening van interne en externe experts over de bestaande situatie en verwachte effecten van gewijzigde arbeidsvoorwaarden;
5. De verwachtingen van de luchtverkeersleiders zelf over toekomstige ontwikkelingen bij gewijzigde omstandigheden. Deze verwachtingen zijn gemeten via enkele verkennende interviews en een online enquête onder alle (aspirant) luchtverkeersleiders (respons ruim 75 procent).

Het onderzoek wijst uit dat wijziging van de arbeidsvoorwaarden een ongunstig effect zal hebben door vertrek van luchtverkeersleiders. Dit effect zal groter zijn naarmate de wijziging ingrijpender is. Tegelijkertijd zijn de mogelijkheden om de bezettingsgraad te verbeteren en/of het opleidingsrendement te verhogen beperkt.