De kantlijnen van het hokjespapier: beleidsmaatregelen om onderwijssegregatie tegen te gaan

Dit onderzoek is onderdeel van het landelijke onderzoek naar onderwijssegregatie door het consortium van KBA Nijmegen, Kohnstamm Instituut, Oberon en SEOR in opdracht van het ministerie van OCW. Een van de doelstellingen van het onderzoek is met beleidssimulaties vaststellen wat de (mogelijke) consequenties van verschillende beleidsmaatregelen zijn waarmee onderwijssegregatie kan worden tegengegaan. We hebben de volgende beleidsmaatregelen geselecteerd waarvan we de effecten met behulp van simulaties op beschikbare CBS-microdata schatten:

1. Informatievoorziening voor ouders (po & vo)
2. Bevorderen vriendschapsscholen (po & vo)
3. Bevorderen brede scholen (vo)
4. Woonsegregatie (po)

De eerste drie simulaties zijn gericht op mogelijke beleidsinterventies op het terrein van OCW. Woonsegregatie is meegenomen omdat dit een belangrijke oorzaak is van onderwijssegregatie in het po.

Van de drie mogelijke beleidsinterventies op het terrein van OCW levert de bevordering van brede scholen de meest veelbelovende resultaten op. Waar de twee andere interventies gemiddeld een klein effect op segregatie laten zien, zijn de gemiddelde effecten van brede scholen groter. Er is wel een verschil in uitvoerbaarheid van de interventies. Het voorzien van informatie of het stimuleren van vriendschapsverbanden heeft weinig voeten in de aarde, maar levert ook minder op. Proberen weer een tegenbeweging op gang te brengen (‘breed is beautiful’) naar minder afzonderlijke niveauvestigingen vereist meer inzet en een langere adem, maar levert wel meer substantiële resultaten op.

Van maatregelen die zowel voor het po als vo ingezet kunnen worden, verwachten we een iets groter effect in het voortgezet onderwijs.

Stedelijkheid en de mate van onderwijssegregatie in een gemeente lijken een beperkte rol te spelen in de effectiviteit van een maatregel. Tegelijk zien we wel verschillen in de mate van effect tussen de verschillende gemeenten. We kunnen niet vaststellen waardoor deze verschillen komen. Het is daarom raadzaam om bij het maken van keuzes voor lokaal beleid de specifieke context van een gemeente mee te nemen.