Kosten en baten van maatschappelijke (re-)integratie van volwassen en jeugdige (ex-)gedetineerden

Terugdringing van recidive en bevordering van arbeidsparticipatie van ex-gedetineerden heeft voor de overheid hoge prioriteit. De overheid tracht deze doelen te bereiken door te investeren in een aantal basisvoorwaarden en daar al tijdens detentie mee te beginnen. Voor dit re-integratiebeleid (voor jongeren integratiebeleid) wordt ook vaak de term nazorg gebruikt. De centrale overheid is vooral verantwoordelijk voor het (re-)integratiebeleid tijdens detentie. Na detentie verschuift vooral voor volwassen deze verantwoordelijkheid naar gemeenten. Voor jongeren geldt dat de centrale overheid ook na detentie een belangrijke rol speelt bij het integratiebeleid. De gemeente is wel verantwoordelijk voor de uitvoering. De prominente rol van gemeenten is van recente datum en daardoor vaak nog in ontwikkeling.

Om tot een schatting te komen van de baten van het beleid voor volwassen ex-gedetineerden (voor jongeren was dit niet haalbaar) hebben we eerst gekeken naar informatie over de effecten van re-integratiebeleid uit Nederlandse en buitenlandse studies. Verder hebben we gegevens geanalyseerd over wat er met mensen na hun detentie gebeurt (hoeveel procent een uitkering krijgt, hoeveel procent een baan vindt, hoeveel procent opnieuw in detentie komt, e.d.). Hiermee hebben we voor volwassen ex-gedetineerden schattingen gemaakt over besparingen op detentiekosten en uitkeringen.

Zowel voor het centrale niveau als voor een aantal gemeenten zijn schattingen gemaakt van de kosten van (re-)integratie. Dit is voor zowel jongeren als volwassenen gedaan, zij het dat op gemeentelijk niveau weinig bekend is over de kosten van nazorg voor jongeren.

De schattingen van de baten en de kosten hebben een vrij grote onzekerheidsmarge. Uit de resultaten komt naar voren dat de baten in dezelfde range liggen als de kosten. De uitgevoerde analyse heeft een partieel karakter. Lang niet alle kosten en baten konden worden meegenomen, door gebrek aan gegevens. We zien onze analyse als een eerste stap. Er zijn zeker mogelijkheden om een meer compleet beeld te geven en ook een kosten-batenanalyse voor jongeren uit te voeren, maar hiervoor zullen veel meer gegevens ontsloten moeten worden dan nu mogelijk was.

Behalve een kosten-batenanalyse omvatte het onderzoek ook een beschrijvende analyse van de uitstroom uit detentie, een kwalitatieve beschrijving van de uitvoering van het (re-)integratiebeleid en een vergelijking met de re-integratie naar werk van niet-gedetineerden. Uit de beschrijving van de uitvoering van het beleid is een aantal knelpunten naar voren gekomen, onder andere op het gebied van informatie-uitwisseling tussen instanties.