Maatschappelijke kosten en baten van het re-integratiebeleid voor volwassen gedetineerden: een verkennende studie

Het re-integratiebeleid voor volwassen gedetineerden is bedoeld om te zorgen dat mensen na hun detentie re-integreren in de maatschappij, geen crimineel gedrag meer vertonen en dus ook niet opnieuw in detentie komen. Dit is niet eenvoudig. Velen van hen hebben al een leven vol problemen achter de rug als zij met justitie in aanraking komen. Vaak gaat het dan om meerdere problemen tegelijk, zoals geen inkomen of onderdak in combinatie met psychiatrische problemen, schulden of een verslaving. Als zij uit detentie komen beschikken ze niet automatisch over onderdak en/of inkomen en zijn ook hun andere problemen niet zomaar opgelost. Die problemen verkleinen de kans op een normaal leven na detentie en vergroten de kans op recidive (terugval in criminaliteit).

Criminaliteit brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee, zoals schade voor slachtoffers en kosten van het beslag op het justitiële apparaat en de justitiële instellingen. Vermindering van criminaliteit, onder meer door terugdringing van recidive, heeft daarom voor de overheid hoge prioriteit. Eén van de manieren om dit te bereiken is om mensen tijdens en na hun detentie begeleiding en praktische hulp te geven. Men spreekt in dit verband van re-integratiebeleid.

Deze working paper vormt een verkenning van de mogelijkheden van een maatschappelijke kosten-batenanalyse van het re-integratiebeleid voor volwassen gedetineerden. Het maakt gebruik van bestaande literatuur in binnen- en buitenland om het effect van re-integratie tijdens en na detentie op het levensverloop van gedetineerden na hun detentie te bepalen. Daarbij worden vier mogelijke toestanden onderscheiden: werk, uitkering, (opnieuw in) detentie en overig. Er wordt een model gehanteerd dat de maandelijkse transities tussen deze toestanden bepaalt. Hieruit wordt afgeleid hoeveel maanden een ex-gedetineerde werkt, een uitkering krijgt, (opnieuw) in detentie verkeert of in geen van deze toestanden zit over een periode van vijf jaar na detentie. In die vijf jaar kunnen verschillende perioden van werk, uitkering, detentie en overig elkaar afwisselen.